Cũng như các loài chim khác Chào Mào có mùa thay Lông vào khoảng tháng 8 đến 11 dương lịch!cũng không hiếm những trường hợp thay lông trái mùa! thay lông sớm, muộn do thay đổi môi trường sống, thức ăn, khí hậu..vv.vv. Dấu hiệu đầu tiên để chúng ta nhận thấy Chúng bước vào mùa thay lông là Bộ Lông cũ có dấu hiệu khô , xơ! khi tắm hoặc dính mưa , bộ lông này ướt rất nhanh ! tiếp đến là một vài cọng lông cánh , đuôi , hoặc lông ức rớt xuống . có những con rớt lông đuôi đầu tiên , cũng có con rớt một vài lông ức ..vv.v tùy theo thể trạng , tính chất từng con . Chim rỉa lông , rỉa cánh nhiều hơn , bởi lúc này lông mới kích thính ra và lông cũ sắp rụng khiến chim bị ngứa và khó chịu Lúc này là lúc chú chim xuống sức bởi phần lớn phải tập trung chất dinh dưỡng cho quá trình tạo Lông ! Lông chim được hình thành từ phần lớn chất đạm và một phần canxi! Bởi thế để chú chim có được bộ Lông đẹp ưng ý thì ngay khi cọng lông đầu tiên rớt xuống báo hiệu quá trình thay lông đã tới các Bạn nên bồi bổ nhiều hơn thức ăn tươi như cào cào, dế, trứng kiến và hoa quả. Tuyệt đối không cho chim ăn Sâu tươi hoặc khô vào thời kì này! Bởi sâu khô có tính nóng sẽ gây khô, quăn lông khiến bộ lông ra sẽ xấu! Tắm nắng cho chim và tắm nước cách 2-3 ngày một lần để tạo điều kiện cho lông mới ra nhanh hơn! Khi tắm nước, nước sẽ ướt phần vỏ bọc chân lông và làm mềm chúng khiến các sợi lông nhanh chóng làm bục lớp vỏ bọc và trồi ra. Hoa quả bổ xung lượng vitamin giúp cho chim khỏe và Lông ra mướt đẹp . trong lúc này cần bỏ xung các loại hoa quả có màu đỏ để bổ xung sắc tố giúp chim giữ được màu đỏ nơi tách má và lông hậu môn của Chào mào. Quá trình thay lông cũng tùy theo thể chất từng chú chim, lượng chất dinh dưỡng ta bổ xung mà diễn biến nhanh chậm khác nhau! Có chú chỉ một tháng là xong bộ lông ! có chú 2,5 đến 3 tháng mới hoàn thành xong lông! Trong quá trình thay lông của chim nên giữ ổn định điều kiện sống cũng như môi trường sống! Tránh những thay đổi, biến động bất ngờ khiến những chú chim ngừng thay lông! Có chú đang thay dở .. lông cánh, đuôi rụng xuống nhưng gặp thay đổi bất ngờ nên ngưng lại khiến bộ lông xấu xí. Đến 1 hoặc 2 tháng sau mới tiếp tục quá trình thay lông! Mong các Bạn hết sức chú ý! Chim bổi thì không sao, đến mùa sẽ thay lông! Nhưng chim đã có trên 1-2 mùa lồng thì rất nhạy cảm. Lúc này chim vẫn thay lông theo mùa nhưng với những thay đổi đột ngột về thành phần bột cám, khí hậu, hoàn cảnh sống ..vv..v. cũng khiến chim đổ lông bất chợt! có những lúc chim thay lông theo mùa vừa xong, gặp phải thay đổi, những chiếc lông mới đẹp mướt sẽ tự động trút xuống. Lúc này thể trạng chim xuống thấp, nếu không có quá trình ổn định và cung cấp dinh dưỡng tốt thì lần ra lông sau sẽ chậm và chất lượng lông khô và xấu, các sợi không kết dính. Chim xuống lửa nhiều và thời gian phục hồi sẽ chậm!
Sau khi đã có chú chim thuần chơi tốt, các bạn đã có thể thỏa chí cùng anh chị em tham gia cafe, cội chim để dợt dãi, chiêm nghiệm, thưởng thức. Nhưng cái đỉnh của Thú chơi đâu đã hết! Cái đỉnh thú vị nhất của nghề chơi là được cùng Chú chim của mình ngao du Sơn Thủy chinh phục chim trời. Đó là cái thú chơi Mồi Lồng. Công việc đầu tiên khi ta muốn huấn luyện cho một chú CM bổi thành mồi là lựa chọn được những chú CM có nhiều triển vọng. Tiêu chuẩn để chọn một chú có tương lai sẽ trở thành một chú mồi tốt theo kinh nghiệm của những người đi trước thì hình thức ko phải là yếu tố chủ đạo trong mục tiêu chọn lựa, mà điều cốt yếu là chú chim phải mau mỏ ( hót nhiều để sau này khi ra rừng chú ta sẽ hót cả ngày để dụ bổi ) nhanh nhẹn và “đầu gấu” – tức là những chú chim bổi khi kê gần chim mồi nhà cũng ko sợ mà vẫn bu lồng đòi chiến, những chú chim như thế khi ra rừng sẽ ko sợ một chú chim nào, kể cả những chú chim trận già rừng. Khi chọn được những chú như thế thì hình thức của chúng mới được xem đến, lúc này nếu được những chú cao to, dài đòn hình dáng oai vệ mũ cao má đỏ to thì ko còn gì bằng. Theo như em biết thì khi muốn huấn luyện mồi thì người ta ko nuôi từ chim non lên vì như thế rất mất thời gian (để thành mồi với một chú chim non thì công đoạn chăm sóc và huấn luyện phải gấp 2 đến 3 lần so với chim bổi có 2-3 mùa rừng) trong khi đó khi thành mồi chú chim này cũng khó có thể hay và chơi bền như chim già rừng huấn luyện lên. Sau công việc chọn lựa là công việc thuần hóa và nuôi dưỡng, với chế độ ép thuần hợp lý ko làm chim bị hoảng mà bể chim, để chim chỗ đông người và bỏ áo lồng từ từ , tránh chim nhảy nhiều mà có khả năng chim mất móng mà phí chú chim hay. Thời gian này chế độ dinh dưỡng tốt +mồi tươi +hoa quả năng cao thể lực và thể trạng cho chim và cho chim tắm táp thường xuyên giúp chim đẹp mướt lông lá, tránh bọ mạt > chẳng những sức khỏe tốt mà qua đó chim cũng nhanh dạn người hơn.Trong quá trình này ta nên chăm treo chim nhiều chỗ khác nhau trong nhà nhằm cho chim quen với những chỗ treo lạ và sự di chuyển, khoảng được 7-8 tháng ta có thể cho chim đi dợt cho chim học hỏi chim khác và tạo sự tự tin, bản lĩnh khi gặp chim khác . Sau 1 mùa lồng chú chim của ta lúc này đã thuần hơn , khi ta đến gần cũng ko còn nhảy lung tung nữa và cũng đã ra giọng nhiều thì ta bắt đầu công đoạn huấn luyện của mình, đây là giai đoạn cần đầu tư thời gian nhiều nhất,lúc này nếu có thể liên hệ với anh em mượn được chim mồi hay thì vô cùng quý, nếu ko có thì phải chịu khó rủ anh em có chim mồi hay đi bẫy để qua đó mà mang chú chim của mình đi học việc, khi mang chim đi bẫy thì những lần đầu tiên ta phải bao phủ thật kín lồng bẫy( cái này để tránh cho chim rừng thấy chim mồi học việc của ta mà bay vào đấu , chú chim của ta tuy đã chọn kĩ là một chú khá gấu nhưng chưa thật quen trong lồng nên khi gặp phải chim trận già rừng vào đấu rất dễ bị bể.) lụp bẫy chỉ để hở một chút nhỏ đủ để cho chim học việc thấy được chim mồi già đấu và dụ chim rừng , sau một thời gian ta có thể để chim học việc cách xa chim mồi già và đấu với chim rừng……… khi chim học việc dụ và bẫy được chú chim rừng đầu tiên lúc này các bác phải để ý nếu chú chim đó là chim má trắng hoặc là chú chim khá nhát ( cái này qua cách đấu của chú chim rừng mà các bác phán đoán được chú này dữ hoặc nhát ) thì các bác cứ để chú chim rừng nằm trong lục bẫy để chú chim học việc củng cố thêm độ tự tin…… . Nếu những lần bẫy đầu tiên mà gặp phải chú chim già rừng dữ thì nên hạ chim học việc xuống để hôm khác sẽ bẫy nơi khác …… cứ như thế sau khoảng 3 năm chúng ta sẽ có một chú mồi khá tốt mà ta rất hiểu về chú.
ổ xung thêm trong công tác huấn luyện CM mồi , khi đi bẫy xa để tiện lợi cho việc treo lụp bẫy ở những chỗ lý tưởng hơn ngoài việc sử dụng tay để treo , anh em còn sử dụng dây cước để quăng treo lụp bẫy lên thật cao , những cách này đều ko có gì để phải bận tâm . Việc sử dụng sào treo , đặc biệt là sào rút thì tiện lợi hơn cả , tuy nhiên khi sử dụng loại sào này ta phải có bước chuẩn bị và huấn luyện song song với việc huấn luyện từ bổi thành mồi , mục dích để chú mồi sau này chinh chiến xa trường thật sự quen với sào . Có những chú mồi chiến , chinh chiến mấy năm trời ko ngại gian khổ , vất vả nhưng do chưa từng sử dụng loại sào này khi đi bẫy , ko quen với sào khi chúng ta sử dụng sẽ khiến CM mồi hoảng sợ nhẩy tung mặt trong lồng bẫy ( đặc biệt xẩy ra khi anh em sử dụng bằng lồng bẫy inox , chú CM khi thấy sào móc vào lồng những tưởng bị xua đánh hoảng sợ nhẩy tung lồng + những chấn thương như vỡ mặt do lồng bẫy gây ra sẽ khiến CM hoảng trở lại và đâm ra sợ lồng bẫy , sau này rất khó cho chú ta sang lồng bẫy trở lại và cho dù có cố cho sang thì chú CM của ta ko còn đủ độ tự tin khi ở trong lồng bẫy nữa, cách huấn luyện cũng khá đơn giản , khi bắt đầu thuần chim các bác phải thửa luôn cái sào , trong quá trình thuần các bác cứ dể cái sào gần lồng cho chim quen với sào , thỉnh thoảng các bác qua lại lấy sào khua khua tạo động và cũng tạo cho CM quen với hình ảnh mình cầm sào mà ko gây nguy hiểm gì cho chú ta , cầm sào khua khua suốt thì cũng ngại phải ko ạ …. có cách đây … để cho CM quen với sự chuyển động của sào các bác buộc sợi dây thun ( loại co giãn nhiều ) buộc một đầu vào sào , một đầu buộc lên dây treo sát cạch lồng , sau đó ta kéo xuống cho giãn day thun và thả ra … sào sẽ nẩy tưng tưng và thời gian sào chuyển động cũng khá lâu khiến cho ta đỡ mệt hơn , tuy nhiên điều này cũng ko thể có hiệu quả bằng khi ta rỗi ngồi chơi với CM và chăm sóc nó lúc nào cũng có cái sào ở bên và thỉnh thoảng ta khua khua sát lồng và sử dụng hàng ngày để treo lồng (ngay cả khi ta có thể với tay treo lồng thì ta cũng nên sử dụng sào treo cho chim quen ) .. khi CM thuần thì việc đi bẫy với sào rút ko còn là vấn đề lo ngại nữa !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Đó là vấn đề Mồi Trống ! Và đây giờ Em Chào Mào mái cũng có chỗ đứng của mình Việc đầu tiên có thể khẳng định là những lão làng chơi CM , đặc biệt là ưa chơi mồi để đi đánh vẫn có những bác , những Ông có ghém lại cho mình một em Mồi Mái ! Thứ nhất là để chơi cho biết mái , sau để thúc những chú chim trống căng hơn và chơi hết bài bản của hắn hơn … và cuối cùng sau khi đưa ra rừng thử nghiệm… các Bác , các Ông đã thấy được sự cần thiết của của một Em Mái khi ra rừng …hi..hi..và từ đó mà huấn luyện thành MỒI . Việc trước tiên là lựa được em Mái có hình dáng thật đẹp nhất có thể , Giọng chuông trong trẻo và vang … và cần nhất cũng như Mồi Trống là khả năng mau mồm mau miệng. Việc luyện thành mồi mái thì cũng đơn giản hơn Mồi trống khá nhiều , bởi Trống phải rèn luyện và chú trọng để ý hơn đến nước Gọi, đấu và Dụ . Nếu Mất 1 trong 2 nước là Gọi _DỤ thì nên sa thải để tìm em khác huấn luyện nên , vì có luyện một em như thế lên Mồi thì là Một chú Mồi không hay , kém nước …do đó chắc chắn là không thể sát bổi rồi và khó có thể thu phục được bổi hay . Mái đơn giản hơn bởi chỉ cần nước Gọi , mau mỏ và chất giọng chuẩn là Ok . Các bước cũng phải tương tự như ép thuần , mang đi nhiều nơi để dợt cho quen không lạ nơi , lạ chỗ khác , lạ Chim Trống khác . Quá trình dợt thỉnh thoảng kê sáp Lồng các chú chim Trống khác nhau để xem thái độ em nó , cũng như xem Nước DỤ ( cái này gọi là ve vãn đó ). Nếu kê sáp lồng thấy đa phần chim Trống sáp gần Múa là Ok rồi ! Không phải Chim mồi mái chỉ có thể đánh được những chú trống tơ , chim trống không hay và chim Mái . Vì mình đã được tận mắt xem đánh 2 lần trong 1 ngày ! 1lần chỉ có Chim Mồi nhà( mồi trống ) đấu với Chim Trận trời từ sáng sớm mãi đến trưa mà chim trời không Đá , sau đó chim trời bay mất và đến khoảng gần 14h nó lại về đấu mà không đá . Sau đó Ông chạy về nhà lấy chim Mái ra móc gần Chim mồi nhà thì nó sập lồng chim mái vào lúc đó khoảng gần 5h. Chú chim đó giờ đang là mồi Cứng khá hay của Ông .(Hi..hi… biết tính Cụ rồi nên không Gạ gẫm bao giờ ). Theo Ông kể lại thì thông thường Chim Trời sẽ đá Mồi Trống để đuổi dành lấy chim mái nhưng trong trường hợp này nó quá khôn và đã thuộc mặt Mòi Trống nhà nên không đá trống mà quay sang áp Mái . Tuy nhiên cũng có cái Thời Điểm mới có thể sửa dụng Mồi Mái để có được Bổi Hay hoặc thậm chí chim TRận già . Đó là cái thời điểm Chim vẫn còn đi đàn và sắp đến thời gian chim tìm thấy bạn tình để tách đôi . Thời điểm này kết hợp Mồi Trống và Mồi Mái đánh rất Trúng . Ngoài thời điểm này rất khó dùng mồi mái đánh được Chim trống trời . Họa hoằn lắm mới đánh được chim Mái trời á chớ. Cũng chính vì lý do như vậy mà Mồi Mái rất ít được giới chơi chim lưu ý! Bởi thời điểm đánh ngắn và phải tinh tế lắm mới nhận ra , không thì phải mất thời gian đi liên tục vào thời điểm này . Mặc Dù khi ra Trận có cả mồi Trống và MỒi Mái xem Chim Trời đấu rất đã con mắt.
Giờ nói đến cái tật đầu tiên của Chào mào khi bắt về thuần dưỡng ! Đó là cái Tật ngoái lộn nếu như chúng ta thuần không đúng cách ! Cái tật khi đã hình thành thì rất khó chữa và gây khó chịu khá nhiều cho người nuôi đồng thời làm giảm giá trị chú chim thấy rõ ! Những nghệ nhân chơi chim , nếu không phải là một chú chim có Chất Giong và phong cách chơi quá xuất sắc thì những chú có tật ngoái lộn sẽ không có cơ hội hiện hữu trong nhà , ngoài sân. Chim khi mới bẫy về thường rất nhát và cũng như bao loài chim khác ! lúc này chúng rất dễ sinh tật khi làm quen với môi trường nuôi nhốt ! Chim thường nhát nên hay có biểu hiện ngó nghiêng tìm đường lẩn trốn ! Chúng nhẩy cao bám vào vanh Lồng đoạn cong giáp Đỉnh ! lúc này chim thường xoay cổ tìm các hướng để trốn chạy do phần cổ , đầu rúc sát phần nan này và bị ép phải quay ngược lại hoặc sang hai bên . Ngày qua ngày sẽ sinh tật ngoái cổ rất khó chữa ! Tật Lộn thì xác xuất có ít hơn chút so với tật ngoái ! Thông thường những bạn mới chơi khi bắt chim về thường được nhận những lời khuyên nhốt thuần chim trong Lồng nhỏ , chào mào sẽ nhanh thuần hơn ! tuy nhiên lúc này chim nhát , được nuôi trong lồng nhỏ khiến phạm vi nhẩy hoảng của chúng bó gọn lại ! Chim dể nhẩy bám ngược nóc Lồng và lộn ngược xuống cầu ! lâu ngày trở thành tật Lộn cầu của chim ! Những Tật này ta có thể khắc phục tốt trong 1 năm đầu tiên trong lồng của chim ! Chim mới bẫy về nên có khoảng thời gian nuôi thuần ít nhất 3-4 tháng trong Lồng trung bình có đường kính 32cm và cao 60 cm ! Trùm kín áo lồng trong giai đoạn đầu để chim quen với khung cảnh và môi trường sống mới khoảng 3-4 tháng ! Sau đó áo Lồng sẽ được vén theo chiều từ dưới lên 1/4 khoảng 1 tháng , 1/3 khoảng 1 tháng nữa , 1/2 khoảng 1 tháng tiếp theo và 3/4 áo lồng đến khi chim tương đối thuần và đứng lồng ! Như vậy sẽ hạn chế rất nhiều khả năng sinh tật của chim ! Quan trọng nhất là việc thuần dưỡng phải kiên nhẫn , từ từ và nhẹ nhàng ! Chúng ta sẽ hạn chế tối đa được khả năng phát sinh tật này!
Chúc các bạn vui vẻ .. !!!
