Thú chơi chim cảnh tại Việt Nam không chỉ là một sở thích tao nhã mà còn trở thành một thị trường đầy tiềm năng với giá trị kinh tế cao. Từ những khu chợ truyền thống đến các sàn giao dịch trực tuyến, ngành chim cảnh đang phát triển mạnh mẽ, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân. Sự thay đổi trong xu hướng chơi chim, sự gia tăng nhu cầu mua bán, cùng với mô hình kinh doanh ngày càng chuyên nghiệp đang góp phần thúc đẩy ngành này đi lên. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, thị trường chim cảnh Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức, từ vấn đề bảo tồn động vật đến sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành.
Theo báo cáo của TRAFFIC, trong một nghiên cứu kéo dài 3 ngày vào năm 2016, đã ghi nhận tổng cộng 8.047 cá thể chim từ 115 loài được bày bán tại Hà Nội và TP.HCM. Con số này phản ánh nhu cầu lớn và sự sôi động của thị trường chim cảnh trong nước. Những loài chim quý như họa mi, chào mào, vẹt, sáo, yến phụng, hay chim khướu đều có giá trị cao, có thể dao động từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí lên đến tiền tỷ với những cá thể đặc biệt.
Anh Chương Tailor, một người chơi chim cảnh có tiếng tại Việt Nam, sở hữu những chú chim độc nhất vô nhị với tổng trị giá lên đến vài tỷ đồng. Anh nhấn mạnh rằng thú chơi chim không chỉ là niềm đam mê mà còn là một khoản đầu tư sinh lời, khi giá trị của những chú chim quý ngày càng tăng cao trên thị trường.
 |
| Anh Chương Tailor, một người chơi chim cảnh có tiếng tại Việt Nam. (Ảnh: FBNV) |
Thị trường chim cảnh tại Việt Nam đang dần thay đổi từ hình thức mua bán truyền thống sang các mô hình kinh doanh hiện đại hơn. Nếu như trước đây, người chơi chim chủ yếu đến các chợ chim hoặc giao dịch trực tiếp, thì nay, với sự phát triển của công nghệ, nhiều người đã chuyển sang mua bán qua các nền tảng trực tuyến như Facebook, Zalo hay các sàn thương mại điện tử chuyên biệt. Điều này giúp việc trao đổi, giao dịch trở nên dễ dàng hơn, mở rộng phạm vi khách hàng không chỉ trong nước mà còn cả quốc tế.
Ngoài ra, các câu lạc bộ và hội nhóm chim cảnh cũng phát triển mạnh, không chỉ tạo môi trường giao lưu mà còn thúc đẩy các hoạt động kinh doanh. Nhiều cuộc thi chim hót, chim đẹp được tổ chức thường xuyên, thu hút hàng trăm người tham gia, góp phần tạo ra một thị trường sôi động và đầy cạnh tranh.
Nếu trước đây, người chơi chim cảnh chủ yếu quan tâm đến việc sở hữu những loài chim quý hiếm, thì hiện nay, xu hướng đã có sự thay đổi rõ rệt. Nhiều người chú trọng hơn vào việc chăm sóc, huấn luyện chim để tham gia các cuộc thi chim hót, chim hình dáng đẹp.
Anh Phan Xuân Anh, thành viên Câu lạc bộ chào mào Ea Phê (Krông Pak), cho biết: “Thú chơi chim cảnh phải xuất phát từ lòng đam mê thực sự mới có thể lâu bền. Những người chơi theo kiểu phong trào thì chỉ thích nghe chim hót, còn việc cho chim ăn, tắm, vệ sinh lồng chim… lại không mấy mặn mà.”
Xu hướng nuôi chim cảnh giờ đây cũng gắn liền với xu hướng bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Nhiều người chơi chim bắt đầu quan tâm hơn đến việc mua chim từ các trại nhân giống thay vì săn bắt từ tự nhiên, góp phần bảo vệ các loài chim hoang dã khỏi nguy cơ tuyệt chủng.
Mặc dù thị trường chim cảnh đang phát triển mạnh mẽ, nhưng nó vẫn tồn tại nhiều thách thức đáng kể. Một trong những vấn đề lớn nhất chính là tình trạng săn bắt và buôn bán chim hoang dã trái phép. Dù đã có những chiến dịch bảo vệ chim hoang dã, song nhiều loài chim quý vẫn bị săn bắt và đưa vào thị trường, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái tự nhiên.
 |
| Thị trường chim cảnh vẫn tồn tại nhiều thách thức. (Ảnh: Lê Tân) |
Ngoài ra, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các trại nhân giống cũng là một thách thức lớn. Khi nguồn cung chim cảnh ngày càng dồi dào, giá cả bị cạnh tranh mạnh, khiến người kinh doanh gặp khó khăn trong việc duy trì lợi nhuận. Chất lượng chim cũng trở thành yếu tố quan trọng khi người mua ngày càng quan tâm đến nguồn gốc và đặc điểm sinh học của chim cảnh.
Không chỉ vậy, việc chăm sóc chim cảnh cũng đòi hỏi người chơi phải có kiến thức và điều kiện tài chính phù hợp. Những loài chim quý hiếm thường cần chế độ dinh dưỡng và môi trường sống đặc biệt, đồng nghĩa với chi phí chăm sóc cao. Nếu không có sự đầu tư đúng mức, chim có thể suy giảm sức khỏe, mất giá trị hoặc thậm chí không thể sống sót lâu dài.
Cuối cùng, yếu tố pháp lý cũng là một rào cản đối với thị trường chim cảnh. Một số loài chim quý nằm trong danh mục bảo vệ nghiêm ngặt, khiến việc mua bán gặp nhiều khó khăn. Việc thắt chặt các quy định liên quan đến buôn bán động vật hoang dã cũng khiến nhiều người chơi chim phải tìm kiếm giải pháp thay thế từ các trại nhân giống.
Thị trường chim cảnh tại Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, phản ánh sự gia tăng trong nhu cầu và sự đa dạng hóa trong mô hình kinh doanh. Xu hướng chơi chim cũng thay đổi, tập trung hơn vào việc chăm sóc và huấn luyện, tạo nên một cộng đồng đam mê và gắn kết. Tuy nhiên, để thị trường phát triển bền vững, cần có sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường. Nếu được định hướng đúng đắn, ngành chim cảnh sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào đời sống văn hóa và kinh tế của đất nước.