Nhận biết bạo hành cảm xúc

Nhận biết bạo hành cảm xúc



Tôi bt dy cho con bú vào lúc 4 rưỡi sáng, sau mt ngày đi chơi Tết vt v vi tng cng khong 5 tiếng đng h bế con đi chơi các nơi. Sau mt vài tiếng đi ngủ đêm thc dy tôi mi có kh năng đ t din gii thành li lý do tại sao Tết khiến tôi phát điên.


Tôi là mt người hướng ni cao vi nhng đc đim sau:
  • Không ưa thích n ào.
  • Không thích tán phét, đc bit v nhng chuyn không phi ca mình hoc không phi chính tai nghe, mt thy.
  • Không thích s bt lch s. Các đc đim có th bao gm hút thuc bên cnh tr con; hiu biết ít hoc suy nghĩ lch lc, kiến thc khoa hc không có nhưng li thích chng t; nói to và nói nhiu, không quan tâm xem đi tượng có t ra thích thú hay có ý kiến gì, ch cn mình được nói cho tha mong mun được nói, nếu cn thì “ly tht đè người” – tc tăng âm lượng và tc đ nói đ áp đo đi phương.
  • Đc bit không thích nhng biu hin ngược đãi tr con.
  • (Và tôi xin phép không k thêm.)



Bn s nói: Ai mà không ghét nhng người ngược đãi tr con?

Tt nhiên chng ai thích c. Nhưng không phi ai cũng nhn ra mình là mt người ngược đãi tr con, hoc thm chí người trong gia đình mình có nhng biu hin này. Nói đến ngược đãi, chúng ta thường nghĩ đến đánh đp, quát mng, cô giáo nhét gi vào mm, trói chân trói tay, đ li nhng du hiu bo hành có th nhìn thy – nhưng đây tôi xin được đ cp c th đến ngược đãi v mt cm xúc.

Ngược đãi hay không ngược đãi?

Ngày nào ra đường tôi cũng bt gp các cha m không h có v quan tâm gì đến con cái mình. H cho con đi ăn, đi ung rt đy đ nhưng không quan tâm xem con h đang suy nghĩ gì, mong mun gì.

Vào 30 Tết, tôi bt gp cnh tượng bt bình thường đã tr nên rt bình thường vì nó xy ra quá nhiu không còn khiến ai bt bình. Mt đám tr con c trai ln gái tm 10 tui ngi im cnh nhau trên ghế ti mt quán cà phê, mt nhăn nhó như giy đã nhàu nát – ging như khi chúng gp khó khăn trong nhà v sinh đ thi ra nhng gì cn thi nhưng không chu chui ra hơn là ngi trong quán cà phê nơi công cng. Chc hn chúng va b qu mng. 

Mt lát sau, mt người ph n tm 35 tui t bàn bên cnh ch có riêng người ln ngi vi nhau bước sang và bt đu “phân phát” khoai tây chiên. Tôi nói “phân phát” vì đúng là chta đi phân phát tht – ch ta đm bo khoai tây nhiu và đ cho tt c đám tr, t ra rt quan tâm ti cái d dày ca chúng, nhưng không my may quan tâm xem đám tr đang khó chu như thế nào. Phân phát xong thì ch ta quay v bàn người ln, sung sướng được thay đi vai trò t người phân phát khoai tây min cưỡng sang không vai trò, được thoi mái ngi nhm nháp cà phê và “chém gió”.

Chưa có gì ngược đãi – bn bo thế.

Mt ln khác, tôi được chng kiến mt bà m đưa 2 đa tr khong 10 tui đi ăn ti mt quán pizza. Thc ăn đy khp mt bàn – nào pizza, nào mì Ý, nào (vâng li) khoai tây chiên. Ch này cũng không h khác ch trên v ý thc vai trò làm m. Tôi không h thy ch ăn (chắc ch ăn quá nhanh khiến tôi không nhìn thy), c bui ch nghe tiếng ch nói: “Nào nào, ăn nhanh lên. Có ăn không? Đây, đây, miếng pizza này ngon này. Ăn đi. Đy. Ăn nhanh lên. Mày có ăn nhanh không? Ăn mãi không xong. Nhìn nhìn cái gì. Không ăn xong thì không đi chơi.”

Chưa có gì ngược đãi – bn bo thế.

Nhiu ln khác, trong nhng nhà khá gi luôn đy đ “trang thiết b”, các cha m mi người mt cái iPad, tr cũng mt cái iPad. Trong nhng nhà ít điu kin hơn nhưng b m li “nhường nhn”, đa tr chăm chú dán mt vào cái đin thoi đ chơi game hoc xem đin t, còn cha hoc m đưa mt nhìn xa xăm. Trong khi đó, nhng nhà còn li có b hoc m đt ưu tiên ca mình lên hàng đu, còn tr chán chường ngi nhìn cha m đang mi mê cm mt vào thiết b đin t quên c con. Tôi nghĩ nếu nghiên cu kĩ hơn thì cách các gia đình chia s “cô trông tr và trông c người ln” iPad hoc đin thoi vi con hoàn toàn có th cho thy cách thc cha m lm dng quyn lc trong gia đình như thế nào.

Chưa có gì ngược đãi – bn bo thế.

Tôi biết có kh năng cao bn s bo thế. Bi vì tôi là người duy nht trong nhng quán cà phê hoc quán ăn đó đưa ánh mt quan sát xung quanh và cm thy bt bình và thương cho nhng đa tr.

Du hiu bo hành cm xúc

Nhưng tt c các biu hin trên nếu din ra thường xuyên s tr thành bo hành tr v mt cm xúc. Tôi xin ghi ra đây mt s biu hin ca bo hành cm xúc mà tôi hay gặp nhất, ngun ghi kèm dưới:
  • Pht l tr, không quan tâm ti tr.
  • T chi không đáp ng nhu cu ca tr, bao gm c nhu cu v mt cm xúc.
  • Nho báng tr, da dm bng ngôn t.
  •  Bt nt tr bng cách to ra mt môi trường khiến tr luôn cm thy s và b đè nén.



Bo hành cm xúc làm cn tr s phát trin v mt nhn thc, xã hi, cm xúc và tâm lý tr. Nhưng theo như tôi quan sát, nhng bo hành như các ví d trên (xin lưu ý là các biu hin như các ví d tôi đã nêu phi din ra thường xuyên mi được coi là bo hành) hu như không được ai đ ý ti. Tôi s nói luôn lý do: Đó là vì bo hành cm xúc trường hc nước ta t mu giáo ti trung hc phổ thông din ra vi tn sut quá ln. Bn thân chúng ta là nhng người đã tng ngi ghế nhà trường, khi nghĩ li v kinh nghim đi hc ca bn thân, cũng ch nghĩ đơn gin: Ngày xưa có cô giáo A,B,C này xu tính, thích trù dp mình; đi hc thì làm sao tránh được nhng người như thế

Xin thưa, không đơn gin là như thế. Đó là bo hành cm xúc.

Vâng, tôi cũng gp các lý lun khác như: Nhưng mà ngày xưa mình cũng thế, ri mình có làm sao đâu?

Kiu lý lun đó rt thú v, và rt khôn khéo . Nhưng tiếc là mi người chúng ta ch có mt phiên bn, không có phiên bn khác đ đi chiếu xem nếu chúng ta được đi x tt hơn thì chúng ta có th phát trin nhn thc cp đ khác như thế nào. Nên tôi cho rng lý lun kiu như vy thì thôi, mc tr cho ra sao thì ra, ri đu thành người hết! (Tôi ch s lt người nhưng bên trong không còn được người lm.)

Tết thì vẫn bo hành cm xúc

Quay li Tết.

Chị A, mt người tôi hu như ch gp, ra bt chuyn vi tôi và lch s yêu cu tôi ci đu đ ch bế bé th 2 nhà tôi mi được hơn 6 tháng tui. Ch tâm s đã có 2 con và đang bu đa th 3. Vui quá là vui! Chng my khi tôi gp mt người m hào hng sinh con th 3 nên tôi nghĩ chc hn ch phi yêu tr con lm. Nhìn cái cách ch ngi vi đám tr đ chp nh kìa. Giá có thêm các bà m như ch.

10 phút sau, ti gi ăn cơm, ch ngi vào bàn cùng my đa nh, và bt đu la mng đa con gái vi ging ca mt cai ngc,“Đâu? Làm sao? Anh nói gì đâu mà nói? Ln sau phi nghe cho rõ ri mi nói. Hiu chưa? Úp mt vào tường.” Lúc đó thì tôi mi được biết ch thường xuyên “phát xít” vi con. Sau đó tôi được biết na đêm đa bé nhà ch có dy, quy khóc thì ch cũng bt đa ln dy cùng đ đi ly bm cho em. Ch bo, “đ thêm đa th 3 thì đa ln trông em được ri!”

Anh C., nhìn thy tôi bế con c bui, nhn xét: “Bn này á, bế ít thôi. Bế nhiu bn hơi.” Tôi đã nghe nhng li như vy rt nhiu, nhưng riêng nhn xét này li pha (rt nhiu) chút anh-là-chuyên-gia, khiên tôi tc đến mc thy c hng nghn li, mun đm cho “đng chí” này vài phát nhưng phi c không có hiu hin gì bt lch s. Nếu bn cũng đng ý vi anh này, tôi s ghi ra đây chút thông tin khoa hc: Trong nhng tháng đu đi, cha m nên ôm p con nhiu đ tr cm thy an toàn cũng như được yêu thương. Đ tr phát trin tt, đây là mt trong nhng điu vô cùng quan trng cha m cn làm. Vâng, bn nên kim tra nếu bn mun.

Còn H., ch thy con bé con chưa ti 3 tui nghch ri vt bao lì xì mà l mt nhìn nó khiến nó phát khóc. H. thnh thong tâm s khi đến ăn c, “Con này á, nghch lm, không bo được. Không ngoan như Bư nhà ch đâu!” (mà xin lưu ý thêm là cả năm chắc chúng tôi gặp nhau được vài lần – làm sao đủ dịp quan sát để biết con tôi “ngoan” hơn?)

Ci cách giáo dc chng đ làm gì, hay giáo dc con tôi là chuyn ca người ta


Thêm mt lý do Tết khiến tôi cm thy kh t ngày có con: Tôi thương đám tr. Tôi thương nhng đa tr được ăn no, mc m, có khi tha cân tha m. Tôi thương chúng vì cha m chúng cũng ch biết h đang bo hành chính con mình trong khi h đang vui cười đón Tết.

Tôi thương c xã hi ta vì nhng tranh cãi ci cách giáo dc này n ny la, nhng bước tiến này kia, phi có ai xn tay lên mà làm, tôi dám làm đây, các người có dám đâu mà ngi chê bai, vân vân.
Tôi thương nhiu giáo viên vì chính h cũng chng ý thc được h đang tham gia vào vòng xoáy bo hành cm xúc. Ch có nhng giáo viên gây ra thương tích mi xut hin trên báo. Ai quan tâm đến mt vài câu nói khiến tr b tn thương (hàng ngày)?

Tôi thương c xã hi vì tt c nn tng ca vic giáo dc tr em đu được coi là vic ca người khác, không phi vic ca các cha m. “Đy, cũng cho đi hc lp này lp kia đy. Ch bng ai. Kém lm!” – nhng so sánh như thế này đã tr thành chuyn thường tình. Vic chính ca cha m là đi kiếm tin và lo cho cái d dày ca con. Chuyn thường ri. Bà M. k, “Ôi, b m nó đi kiếm tin đ con nhà cho tôi trông. Nó ngoan, xem tivi sut, mà béo tt lm. Thông minh cc kì (!)”

Vâng, chúng ta ch cn dy tr ABC, s đếm, ri tiếp đến học viết, học đọc sớm, toán, văn, các môn khoa hc dù có phi ép chúng hc như nhng con rô bt trong khi chúng ta hoàn toàn pht l phát trin cm xúc. Vâng, ri cũng thành người c thôi. Yên tâm!

Vâng, chúng ta mua nhng sn phm Vinamilk hay gì đó qung cáo “tt cho trí não tr”, mua sa “tăng trng” đ v béo cho tr, sn sàng ct gim sa m, tìm đ mi cách đ “nhi”. Ri chúng ta v ngc t hào, “Đó, con tôi đó! Tng đy tui mà tng đy cân! Tôi nuôi con gii phi biết.” Sau đó, chúng ta có nhng đa tr 5, 6, 7 tui đến gi ăn cơm mà m hoc bà vn phi chy theo đ xúc. Còn các ông b ngi phnh râu, “Nào có phi chuyn ca tôi!” Đến khi tr lên đi hc, chúng ta có nhng đa tr em-chu-không-biết-em-ch-nghe-b-m-em-thôi.

Bn thân chúng ta có khi chng nhc ni mông đ làm mt vic nh nhoi nht tt cho trí não tr mà hoàn toàn không tn mt xu: Nói chuyn vi chúng đ hiu chúng và giúp chúng có mt mi quan h tt đp vi cha m.

Hi chng t yêu

Nếu bn chưa tng nghe, tôi xin gii thiu rng rt nhiu cha m mc mt chng bnh tên tiếng Anh gi là narcissism. Theo đnh nghĩa thông thưng, narcissist là mt k yêu bn thân quá mc. Nhưng tâm lý hc dùng t đó đ gi tên mt loi bnh: Narcissistic Personality Disorder. Ta có th gi đùa là hi chng t yêu. Các biu hin ca mt ngưi cha hoc m quá yêu mình như sau:
  • Biu hin chính: Không có kh năng yêu thương tr.
  • Không có kh năng nhn ra tr có nhng nhu cu khác mình.
  • Quá mc quan tâm ti hình nh bn thân.
  • Sn sàng gò ép tr làm mọi thứ theo yêu cầu của mình, nhưng không đáp ng được 1% nhu cu cm xúc ca tr.
  • Tr ch đơn gin là đi tượng cho cha/m điu khin đ cha/m cm thy tuyt vi v bn thân cha/m.
  • Thường xuyên ch trích, h thp tr.
  • Khi tr ch ra rng cha/m đã làm gì sai, cha/m nghĩ ngay ra cách đ “giúp” tr nghĩ rng tr ch có trí tưởng tượng quá phong phú.
  • Nếu tr ngoan, s không có vic gì xy ra. Nếu không nghe li, hãy ch đi mt trn lôi đình và hình pht tương xng.
  • Vân vân.


(http://thenarcissisticlife.com/do-i-have-a-narcissistic-mother-21-signs-of-a-narcissistic-mother/)


Chúc mng năm mi!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *